Bisi tɛ tɛmɛ bolifɛn dɔrɔn kan—o ye ɲɛnamaya kɛcogo sugandili ye min bɛ kɛnɛya, farikoloɲɛnajɛ ani ɲɛnamaya kɛcogo ɲuman sabati. I mana a wele ko nɛgɛso walima nɛgɛso, a bɛ kɛ cogo la min bɛ se ka da a kan ani min bɛ diya i ye, i bɛ se ka taa yɔrɔ min na, ka farikoloɲɛnajɛ kɛ, walima ka kɛnɛma diyabɔ dɔrɔn. Bi bisikiw dilannen don ni fɛn wɛrɛw ye minnu bɛ bɛn mago suguya caman ma, k’a ta kulusi ni sira wotoro boli la ka se dugu kɔnɔ bolifɛnw ma minnu bɛ lafiya. Mɔgɔ minnu bɛ farikoloɲɛnajɛ kɛ so kɔnɔ, sokɔnɔna nɛgɛso walima so kɔnɔ nɛgɛso boli kɛra fɛɛrɛ ye min bɛ fɔ kosɛbɛ, min bɛ fɛɛrɛ lakananen ni kɔrɔsilen di walasa ka to baara la, waati mana kɛ cogo o cogo. Ni nɛgɛso boli bɛ ka taa ɲɛ diɲɛ kɔnɔ, nɛgɛso minnu ka ɲi kosɛbɛ, olu ɲinini cayara, ni nɛgɛsotigi caman bɛ minɛnw ɲini minnu bɛ dususalo, muɲuli, ani baara kɛcogo bɛn ɲɔgɔn ma. Ni i ye nɛgɛso ɲuman sugandi — a kɛra balikukalan ye min bɛ kɛ ka taa ni i ye walima nɛgɛso boli nɛgɛso ye degeliw kama — o bɛ se k’i ka ɲɛnamaya kɛcogo ɲɛ kosɛbɛ. Bisikili tɛ farikolo fanga bonya dɔrɔn, nka a bɛ dɔ bɔ degun fana na, o b’a to a bɛ kɛ baara ɲuman ye kɛnɛya kanubagaw ni don o don baarakɛlaw bɛɛ bolo.
Bisiw ni nɛgɛso diɲɛ ye fɛn caman ye, a bɛ mɔgɔw ladon suguya bɛɛ la. Minnu bɛ kɛnɛma ɲɛnajɛw diyabɔ, nɛgɛso boli bɛ kɛ cogo min na, o ye dafalen ye walasa ka taama janw kɛ ani ka degeliw kɛ minnu ɲɛsinnen bɛ baara ma. Faan wɛrɛ fɛ, sokɔnɔ wotoronin bɛ nafa kelen di, kɛrɛnkɛrɛnnenya la farikoloɲɛnajɛ kanubagaw ma minnu b’a fɛ ka farikoloɲɛnajɛ kɛ so walima farikoloɲɛnajɛyɔrɔw la. So kɔnɔ wotoro bɛ nɔgɔya dɔrɔn, nka a bɛ se ka kɛ fana dusukun ni jolisiraw kɛnɛyali ni a muɲuni na. Mɔgɔ caman bɛ sokɔnɔna nɛgɛso sugandi i n’a fɔ farikoloɲɛnajɛ kɛcogo minnu bɛ kɛ tuma bɛɛ, kɛnɛma cogoya mana kɛ min o min ye. O waati kelen na, balikukalan bɛ to fɛɛrɛ caman ye ka taa ni ka taa, ka lafiya, ani ka ɲɛnajɛ kɛ, ka mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ dɛmɛ ka dɔ bɔ u ka gazi bɔlenw na k’a sɔrɔ u bɛ hɔrɔnya sɔrɔ sira kan. Ni a dilanni bɛnnen don ani ni fɛɛrɛ kuraw don, nɛgɛsow jiginna ka kɛ taamaɲɔgɔnw ye minnu bɛ se ka da u kan don o don taama ni farikoloɲɛnajɛ bɛɛ la. I mana kɛ kɛnɛma wotoro ye wo, i mana kɛ so kɔnɔ farikoloɲɛnajɛw ye wo, nɛgɛso ɲuman sugandili bɛ se ka fanga di i ma ka ɲɛnamaya kɛ kɛnɛya la ani ka i jija kosɛbɛ.
Bisiw ni so kɔnɔ wotoroninw ka baarakɛcogo caman .
Bisiw ni nɛgɛso baara bɛ taa ni taama jɔnjɔn ye kosɛbɛ—u kɛra fɛn nafamaw ye farikoloɲɛnajɛ, farikoloɲɛnajɛ ani ɲɛnamaya kɛcogo ɲɛnabɔli la. A ka c’a la, balikukalan bɛ kɛ sugandili fɔlɔ ye dugu kɔnɔ taama kama, min bɛ mobiliw nɔfɛta di min tɛ fɛn wɛrɛ ye, ka sɔrɔ ka farikolo kɛnɛya ɲuman sabati. Sotigi caman fana bɛ nɛgɛso boli nɛgɛso boli dege kama, bawo o b’a to u bɛ se ka muɲuli, teliya ani baara bɛɛ lajɛlen ɲɛ sira kan. Fitness kanubaga minnu bɛ farikoloɲɛnajɛ kɛcogo ɲuman fɛ so kɔnɔ, so kɔnɔ nɛgɛso ni so kɔnɔ nɛgɛso nɛgɛso ye mɔgɔw kanu kosɛbɛ. So kɔnɔ wotoro ye farikoloɲɛnajɛ ye min bɛ kɛ ni fanga dɔgɔman ye, min bɛ farikolo fanga bonya, ka muɲuli sabati, ka kaloriw jeni ka ɲɛ, o b’a to a bɛnnen don mɔgɔ si hakɛ bɛɛ ma. Farikoloɲɛnajɛyɔrɔw ni farikoloɲɛnajɛyɔrɔw ye so kɔnɔ wotoro ta ka caya i n’a fɔ kulu ka farikoloɲɛnajɛ kɛcogo, ka sigidaw ni kalan bolodalenw di minnu bɛ dusu don mɔgɔ kɔnɔ. Fitness kɔfɛ, bisiw jɔyɔrɔ ka bon ɲɛnajɛ ni hakili lafiya la. Kɛnɛma boli nɔgɔman bɛ se ka dɛmɛ don ka degunw lajɔ, ka hakili jɛya, ani ka mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ siri ɲɔgɔn na kokura ni fɛnɲɛnamaw ye. K’a ta nɛgɛso boli la ka se bolifɛnw ma minnu bɛ kɛ tuma bɛɛ nakɔsɛnɛyɔrɔ la, nɛgɛso bɛ se ka kɛ cogo banbaliw la ɲɛnamaya kɛcogo ɲuman na. A kɛra don o don taama ye, so kɔnɔ kalan sigilen, walima lafiya, nɛgɛso bɛ to kɛnɛya, sabatili ani mɔgɔ yɛrɛ ka hɔrɔnya taamasyɛn ye. Ni u ye nɛgɛso ɲuman sugandi—a kɛra nɛgɛso ye min labɛnna sira kan walima nɛgɛso min bɛ farikoloɲɛnajɛ kɛ ni farikoloɲɛnajɛ ye—baarakɛlaw bɛ se ka nɛgɛso boli nafa dafalen sɔrɔ u ka don o don ɲɛnamaya kɔnɔ.
Ɲininkaliw bɛ kɛ bisigi la .
Danfara jumɛn bɛ nɛgɛso ni nɛgɛso cɛ?
“Bicycle” ni “Bike” daɲɛw bɛ fɔ ka caya ɲɔgɔn fɛ. U fila bɛɛ bɛ mobili kelen de kofɔ ni wotoro fila ye, nka “bike” ye kumasen surun ye, min ka surun.
Nafa jumɛnw bɛ sɔrɔ so kɔnɔ nɛgɛso boli la?
So kɔnɔ nɛgɛso nɛgɛso bɛ farikoloɲɛnajɛ kɛcogo ɲuman di ani ka a nɔgɔya waati mana kɛ cogo o cogo. A bɛ dusukun ni jolisiraw kɛnɛya sabati, ka farikolo fanga bonya, ani ka kaloriw jeni ka ɲɛ.
Yala so kɔnɔ wotoronin bɛnnen don daminɛbagaw ma wa?
Ɔwɔ, sokɔnɔ-boli ye daminɛ-ko ye. Resistance levels bɛ se ka ladilan walasa u ka bɛn u yɛrɛ ka kɛnɛya ma, o b’a to a bɛnnen don sotigi kuraw ni mɔgɔ ŋanaw bɛɛ ma.
Bisi sugu jumɛn de ka fisa balikuw ma?
Balikuw ka nɛgɛso dabɔra dususalo, muɲuli ani fɛn caman kɛli kama. A ka ɲi kosɛbɛ taama na, lafiya boliw la, ani farikoloɲɛnajɛ la, ka kɛɲɛ ni modɛli ye.
Ne bɛ se ka sugandili kɛ cogo di so kɔnɔ nɛgɛso ni nɛgɛso nɛgɛso cɛ?
N’i bɛ kɛnɛma bolifɛnw fɛ, nɛgɛso boli ye sugandili ɲuman ye degeliw ni ɲinini na. N’i b’a fɛ ka farikoloɲɛnajɛ kɛ san bɛɛ kɔnɔ walima farikoloɲɛnajɛyɔrɔ la, nɛgɛso min bɛ kɛ so kɔnɔ, o bɛ nɔgɔya ani ka kɛ cogo kelen na.
Ni denmisɛnnin walima denmisɛnnin dɔ bɛ aw bolo, aw bɛ se ka wari bila cogo minnu na walasa ka farikoloɲɛnajɛ dusu don aw kɔnɔ. Denmisɛn caman ka ca an ka jamana kɔnɔ .